موضوعات اصلي
اسیدها مواد معدنی را از بین می برند. هنگام تماس اسیدها با مینای دندان، بخش کوچکی از فسفات کلسیم دندان از بین می رود که به آن دمینرالیزاسیون(از دست رفتن مواد معدنی) می گویند. در صورتی که این عمل ادامه یابد دندان نسبت به غذاها و نوشابه های بسیار گرم و سرد یا حتی نسبت به هوای سرد حساس می شود. در صورت ادامه از دست رفتن مواد معدنی، روزنه‌ای میکروسکوپی در لایه مینا بوجود می‌آید. باکتری ها از همین روزنه وارد دندان شده و روی قسمت مرکزی دندان اثر می گذارند.
منابع اسیدی در دهان:
اسیدها بطور طبیعی در بسیاری از غذاها وجود دارند، وقتی پرتقال، لیموترش، آناناس می خوریم اسید موجود در آن ها را احساس می کنیم. اما سایر میوه ها و سبزی ها نیز دارای اسید هستند. موادی از قبیل خیارشور، سرکه و نوشابه های دارای کربنات، اسید بیشتری دارند. از دست رفتن مواد معدنی زمانی اتفاق می افتد که غذاها و نوشابه های اسیدی مصرف می کنیم. اسیدها در نتیجه فرایندهای شیمیایی که بوسیله باکتری های موجود در پلاک دندانی بوجود می آیند نیز در دهان ایجاد می شوند. کربوهیدرات ها و شکرهایی که مصرف می کنیم به وسیله باکتری ها به اسید تبدیل می شوند. هر قدر مصرف این مواد بیشتر و بهداشت دهان که می تواند اسیدهای تشکیل دهنده پلاک را از بین ببرد، رعایت نشود، میزان از دست رفتن مواد معدنی هم بیشتر می شود. اسیدهای بسیار قوی بطور طبیعی و به هنگام هضم غذا در معده بوجود می آیند. هنگامی که غذاهای هضم نشده به دهان برگردانده شوند، بخشی از این اسیدهای قوی را هم به همراه می آورند و چنان چه این عمل به دفعات تکرار شود دندان ها به شدت آسیب می بینند.
بزاق:
بزاق نه تنها دهان را مرطوب می سازد بلکه ذرات غذا را از سطح دندان می شوید (خاصیت خود تمییزکنندگی)، و دارای پروتئین، آنتی بیوتیک های طبیعی و سایر موادی است که برای سلامتی و جلوگیری از پوسیدگی دندان لازم است. بزاق دهان، کلسیم و فسفات مورد نیاز دندان را به مراه دارد. بزاق یکی از بخش های اساسی مکانیزم طبیعی بدن است که موجب نگهداری و ترمیم دندان ها می شود. برقراری تعادل بین از دست رفتن مواد معدنی و بازسازی آن ها: مشکلات دندانی زمانی بروز می‌کنند که یا از دست رفتن مواد معدنی شدید می شود و یا بازسازی آن ها به حدلازم صورت نمی گیرد. عدم رعایت بهداشت دهان، عادات غذایی، مصرف بیش از حد نوشابه های دارای کربنات، خطرات شغلی و حتی برگرداندن غذای هضم نشده به دهان می توانند میزان از دست رفتن مواد معدنی را افزایش دهند. هنگامی که جریان بزاق کاهش می یابد، باز سازی مواد معدنی به اندازه کافی صورت نمی گیرد. کاهش بزاق با افزایش سن صورت می گیرد و امری است طبیعی، با این حال خشکی دهان در هر سنی و بر اثر استفاده از داروهای خاص یا در نتیجه پرتودرمانی و جراحی اتفاق می افتد. در مورد درمان های ارتودنسی جریان بزاق می تواند حالت عادی داشته باشد، اما پلاکت ها از رسیدن بزاق به سطح دندان جلوگیری می کنند و در نتیجه بازسازی مواد معدنی صورت نمی گیرد.
انتخاب مسواك و نخ دندان مناسب
بسیاری از مردم بیش از آن كه در پی یادگیری صحیح مسواك زدن باشند، به دنبال خرید مسواك های گران قیمت و پر زرق و برق هستند. خوب است بدانیم مسواك به خودی خود معجزه نمی كند بلكه معجزه گر واقعی روش مسواك زدن می باشد. برداشتن پلاك از روی سطوح داخلی، خارجی و سطوح جونده دندان ها از اهداف اصلی مسواك زدن می باشد. 
انواع مسواك:
1-Extended front tip(مسواك با نوك كشیده): به شما كمك می كند دندان های خلفی را به راحتی تمیز كنید با این مسواك به دندان های آسیا و پشت دندان های قدامی به آسانی دسترسی خواهید داشت.
2- Flexible head(مسواك با سر قابل انعطاف): سر پلاستیك و قابل انعطاف این مسواك از ایجاد فشار زیاد روی لثه و دندان جلوگیری كرده، مانع سایش مینای دندان می شود.
3- Multilevel bristle(مسواك با موهای نامسطح): با این مسواك می توان بین دندان ها را تمیز كرد خصوصاً اگر از نخ دندان استفاده نمی كنید شیارهای لثه كنار دندان را هم می توان با این مسواك به راحتی تمیز كرد.
4- Criss crossing bristle(مسواك با موهای متقاطع): به برداشتن پلاك از بین دندان ها كمك می كند.
5- Flared side bristle(مسواك با موهای سر پهن): این مسواك با ماساژ لثه باعث بهبودی جریان خون لثه می شود.
6- Curved bristle(مسواك با موهای انحنادار): این مسواك در تمیز كردن اطراف دندان مؤثر است.
انتخاب مسواك:
سرمسواك باید به اندازه‌ای باشد كه علاوه بر احساس راحتی، توانایی دسترسی به دندان های خلفی را داشته باشد. شكل سر به گونه‌ای باشد كه حتی به نواحی كه مسواك زدن آن مشكل است به راحتی دسترسی داشته باشد. در مورد موهای مسواك، دو نوع ماده‌ی موئی در مسواك ها بكار می رود، طبیعی(موی خوك – HOG) و فیلامان های مصنوعی كه اكثراً از نایلون ساخته می شوند. فیلامان های نایلونی بوضوح بر موهای طبیعی برتری دارند، زیرا موهای طبیعی بعلت شكل شان بنحو چشمگیری استعداد بیشتری برای فرسودگی، شكنندگی و آلودگی با رسوبات میكروبی آبكی، نرم شدگی و از بین رفتن قابلیت ارتجاعی، دارند هم چنین بهتر است انتهای موهای مسواك گرد باشد تا به لثه آسیب نرساند. در مورد دسته مسواك، انتخاب شكل دسته یك مسئله ترجیحاً شخصی است. دسته مسواك باید برای جا گرفتن در كف دست بقدر كافی بلند باشد كه دسته های مستقیم متداول ترند. دسته هایی با ساقه زاویه دار در دست فرد نگه دارنده، احساس تماس بهتری بوجود می آورد. چون سطح كارگر چنین مسواكی – یعنی انتهای مودارش – در جهت عكس امتداد محور طولی دسته شان قرار می گیرد. اخیراً مسواك هایی با یك زاویه 17 درجه بین سر و دسته به بازار آمده‌اند كه دسترسی به سطوح لینگوال پر مولرها و مولرها را آسان تر كرده‌اند. مسواك بچه ها بهتر است دارای سر كوچك و نرم بوده و دسته بزرگی داشته تا بتواند به راحتی در دهان حركت دهند.
چند وقت یك بار باید مسواك را عوض كرد؟
از دیدگاه ِِADA به دلایل زیر باید هر سه ماه یكبار مسواك را عوض كرد:
1) مطالعات آزمایشگاهی نشان می دهد باكتری های خارج از بدن بر روی مسواك به راحتی رشد می كنند به خصوص در مواردی كه مسواك ها در محیطی مرطوب و نزدیك به هم نگه داری شوند.
2) موهای مسواك كهنه به طور موثر قادر به برداشتن پلاك از سطح دندانی نخواهد بود و به لثه آسیب می رساند(توانایی برداشتن پلاك میكروبی مسواك جدید30% بیش از مسواك قدیمی كه استفاده كرده‌ایم می باشد). نتایج حاصل از تحقیقات نشان می دهد افراد بیماری كه علاوه بر آنتی بیوتیك درمانی هر دو هفته یكبار مسواك خود را عوض می كنند سریع تر از بیمارانی كه تنها آنتی بیوتیك دریافت می كنند، بهبود می یابند و بنابراین می توان گفت باكتری های موجود بر روی مسواك سبب طولانی شدن مدت بیماری می گردند. در بیماری هایی مانند پنومونی، سینوزیت و بیماری های گوارشی، بر روی مسواك، باكتری و قارچ یافت می شوند.
- در صورت بیمار بودن نباید از خمیر دندان مشترك استفاده كرد زیرا سبب انتقال میكروب از یك مسواك به مسواك دیگر می شود. پس از بهبودی از بیماری بهتر است مسواك را عوض كنیم تا از نفوذ بیماری از طریق میكروب های موجود در مسواك جلوگیری شود.
- در افرادی كه دارای فارنژیت عود كننده هستند، مسواك جدید ممكن است از نیاز به تونسیلكتومی(در آوردن لوزه ها) جلوگیری كند.
- مسواك كودكان بیشتر نیاز به تعویض دارد، چون بچه ها اغلب مسواك خود را می جوند بنابراین سریع تر خراب می شود. جدیدترین نوع مسواك، مسواك جویدنی است كه كافی است یك عدد از این مسواك كوچك را داخل دهان گذاشته و مثل آدامس جویده شود. در این حال دندان ها را به راحتی تمیز و ایجاد بوی مطبوعی كرده كه تا 20 دقیقه دوام خواهد داشت. این مسواك به خمیر دندان و آب نیاز نداشته و به راحتی در هر زمان قابل استفاده است و بعد از هر بار مسواك زدن دور انداخته می شود. البته اخیراً مسواك جدیدی به بازار امده است بنام مسواك مغناطیسی كه ظاهراً این مسواك شبیه خواهران و برادران دیگرش است اما از باطن آن جریان برقی نامحسوسی می‌گذرد كه اساس كار آن است. در واقع سازندگان این مسواك از این واقعیت ساده سود جسته‌اند كه پلاك دندانی به طور طبیعی بار مثبت دارد و خود دندان بار منفی، وقتی مسواك روشن می شود دندان ها نیز موقتاً بار مثبت پیدا می كنند و نتیجه كار معلوم است: مثبت، مثبت را می راند و پلاك به مسواك می چسبد و خارج می شود البته برخلاف مسواك برقی نه حركت چرخشی دارد و نه حركت لغزشی. سازندگان این مسواك ادعا دارند كه این مسواك در مقایسه با مسواك های معمولی 48% موفق تر است و مدعی اند كه همراه با خمیر دندان حاوی فلوراید موجب كاهش حساسیت دندان نیز می شوند.
نخ دندان(Dental-Floss):
كشیدن نخ دندان در فواصل دندانی، متداول ترین روش توصیه شده در مورد تمیز كردن سطوح پروكسیمال دندان هاست. نخ دندان بصورت نخ نایلون چند فیلامانی است كه یا بحالت تابیده یا غیر تابیده، یا بصورت ممتد و یا منقطع و موم اندود یا غیر موم اندود و ضخیم یا نازك وجود دارد. عوامل ویژه مختلفی - نظیر سختی نقاط تماس دندانی، زبری سطوح دندانی، میزان مهارت دستی بیمار بجای مزیت هر محصولی - تعیین كننده انتخاب نخ دندان می باشد. تحقیق بالینی تاكنون قادر به نشان دادن هیچ تفاوت مهمی در قابلیت انواع مختلف نخ دندان جهت برداشت پلاك دندان نبوده است بر اساس شرایط مجاز فردی نخ‌های نازك غیر موم اندود ترجیح دارند زیرا این نخ ها بنحو قابل ملاحظه‌ای نازك تر از نخ های موم اندود بوده و بنابراین راحت تر از بین دندان هایی كه نقاط تماس محكمی دارند عبور می كنند. بعلاوه نخ های غیر موم اندود هنگام عبور از سطح دندانی كه عاری از رسوبات باشد، صدای جیر جیر خاصی تولید می‌كنند. این پدیده صوتی بصورت یك علامت عملی سطح تمیز دندانی – در نواحی كه میزان تمیز شدگی را نمی توان به راحتی با یك ماده‌ی آشكار كننده‌ی معمولی نشان داد – می تواند مورد استفاده قرار گیرد. معمولاً 3-4 ساعت بعد از هر بار مسواك زدن مجدداً پلاك میكروبی روی دندان رشد می كند بنابراین باید به طور مرتب مسواك زد و نخ كشید.
